celali takvim ne demek?

Celali takvim, 1582 yılında III. Murad döneminde Osmanlı Devleti'nde kabul edilen bir güneş takvimidir. Müslüman dünyasında kullanılan Hicri takvimin aksine, güneş yılı esas alınarak oluşturulmuştur. Ancak, tam bir güneş takvimi olmaktan uzaktır ve bazı eksiklikleri bulunmaktadır.

İşte Celali takvim hakkında bazı önemli bilgiler:

• Geliştirilmesi: Takvim, ünlü Osmanlı astronomu ve matematikçisi Taqiyüddin tarafından geliştirilmiştir. Taqiyüddin'in çalışmaları, daha önceki bazı takvim sistemlerinden (çoğunlukla Bizans takvimi gibi) etkilenmiştir. Amaç, Osmanlı Devleti'nde daha doğru bir tarım takvimi ve vergi sistemini desteklemekti.

• Esasları: Celali takvim, 365 günlük bir yıl esasına dayanır. Her dört yılda bir, şubat ayına bir gün eklenerek artık yıl düzenlemesi yapılır (artık yıl kuralı Gregoryen takvime benzer). Ancak, Gregoryen takvimdeki gibi 400 yılda 3 gün geri alınma düzenlemesi yoktur. Bu yüzden Celali takvim, Gregoryen takvimden yavaş yavaş sapar.

• Kullanımı: Takvim, resmi olarak Osmanlı Devleti'nde kullanılmıştır. Ancak, Hicri takvimin dini önemi nedeniyle tamamen yerini alamamıştır. Tarım, vergi toplama ve bazı resmi işlemler için kullanılmıştır.

• Eksiklikleri: Celali takvimin en önemli eksikliği, Gregoryen takvimindeki gibi 400 yılda bir 3 gün geri alma mekanizmasının olmamasıdır. Bu durum, zamanla takvimin güneş yılına göre sapmasına neden olur. Bu sapma günümüzde oldukça belirgindir.

• Günümüzdeki Durum: Günümüzde Celali takvim resmi olarak kullanılmamaktadır. Tarihi ve bilimsel bir öneme sahiptir. Tarih araştırmalarında, özellikle Osmanlı dönemine ait belgelerin tarihlemesini anlamak için kullanılabilmektedir. Ancak, günlük hayatta kullanışlı değildir.

Özetle, Celali takvim, Osmanlı Devleti'nde geliştirilmiş ve kullanılmış, güneş yılı esaslı bir takvim sistemidir. Gregoryen takvime göre daha basit bir artık yıl düzenlemesine sahiptir ve bu yüzden zamanla güneş yılından sapar. Tarihi önemi olmasına rağmen, günümüzde pratik olarak kullanılmamaktadır.